dinsdag 28 september 2010

If they can, we can!

Als we een paar dagen in Jinja zijn, vindt het Sportsgala plaats. Speciaal ter ere van ons verplaatst van juni naar juli.
Paul (de projectleider van Behod) heeft ons opgehaald uit Entebbe en daar zo ongeveer het eerste T-shirt uit mijn tas getrokken en het meteen gedragen. Maar de rest weten we te bewaren voor de dag van het festival. De dag voor het festival komt Paul wel vast 20 shirts halen voor de ‘officials’. Want die moeten wel te herkennen zijn toch?
Om 09.00 uur zal het gala beginnen. Sporters en gasten (vooral mensen van de lokale en landelijke politiek) komen uit heel Oost-Oeganda om het evenement bij te wonen.
Keurig om negen uur zijn wij – gehuld in groene T-shirts – allemaal bij het Kakindu Stadium van Jinja.



Het is er voor ons gevoel nog akelig rustig. Maar vooruit: this is Africa, het zal wel een uurtje later beginnen.
Dat uurtje worden er twee en dan nog is er weinig te bespeuren van serieuze wedstrijdactiviteiten. En dat gaat ook nog niet gebeuren, want er blijken verkiezingen te zijn. Die zijn toevallig heel belangrijk voor mensen met een beperking, dus de meeste mensen komen een beetje later. Of de organisatie vergeten is dat de verkiezingen vandaag waren of dat de verkiezingen zijn verplaatst, daarover zijn de meningen verdeeld. Maar beide opties zijn zeer wel mogelijk!
We besluiten een Mzungu (blanken)tentje op te zoeken met echte koffie en – ook niet onbelangrijk – een westers toilet.

Als we om 12 uur terug zijn is het een stuk drukker geworden. Alle atleten zijn inmiddels te herkennen aan een groen shirt, maar ik zie er ook de nodige bobo’s mee rond lopen. We hebben er 150 meegenomen, maar 300 hadden we ook probleemloos kwijt gekund. Het wordt beslist een collectorsitem in Jinja!
Ik kijk mijn ogen uit: met een lichamelijke beperking in Afrika ben je echt heel erg gehandicapt. Er zijn nauwelijks hulpmiddelen, de trycicles zijn roestig en lijken uit elkaar te vallen van ouderdom, de enkele rolstoel kraakt en piept (en is ook niet het meest handige vervoermiddel in het hobbelige Afrika) en de krukken die er zijn, zijn gemaakt van hout. Maar het is ook niet gek dat mensen ‘lopen’ op hun handen, simpelweg omdat er voor geen geschikte hulpmiddelen voorhanden zijn. Blinden lopen (wel in groen shirt!) aan de hand van een bekende. Als die niet in de buurt is, kunnen ze niet veel meer doen dan zitten in deze onbekende omgeving.



Er is inmiddels het nodige publiek en er staat doorlopend iemand met een microfoon op het veld toespraken te houden of te zingen. Soms in het Luganda (of Lusogo, ik kan het niet uit elkaar houden…), maar ook wel in – zo goed als onverstaanbaar – Engels. Wel horen we elke drie minuten ‘ourrr frrriends frrrom Holland!’ voorbij komen. Tussendoor wordt er gedanst en ja… dat kan ook als je geen of onwillige benen hebt!



Het is helemaal niet zo erg dat het nog niet begonnen is, want tot onze verbazing komen er nog steeds busjes aan met trycicles op het dak. Die kunnen nu nog mooi meedoen met de eerste wedstrijd: een trycicle race dwars door Jinja. Tegen een uur of een lijkt die dan toch te beginnen. Paul bedenkt dat het misschien handig is als hij een politieagent mee laat rijden, want natuurlijk is er geen route uitgezet. Er wordt een politieagent – met auto – gevonden. Hij wil het wel doen, als er eerst even 30.000 shilling (bijna € 12) wordt betaald. Iedereen vindt dat de normaalste zaak van de wereld.
Ik mag het startsein geven, maar niet voordat er eerst een kwartier toespraken zijn gehouden. Dan zijn de fietsers weg. Voor tien kilometer, is mij verzekerd, maar ik heb ook al gehoord dat het er vier zijn.
René en Martijn gaan mee met de race en kijken hun ogen uit: er is niets, maar dan ook helemaal niets geregeld voor de wedstrijd. De politieauto maakt wel wat ruimte, maar de auto’s rijden vaak gewoon door. De boda bodarijders (brommertjes die je als openbaar vervoer kan gebruiken) sluiten gezellig aan bij de fietsers en begeleiden de groep tijdens de route. Gelukkig komt iedereen weer heelhuids aan bij het stadion.


Dan beginnen ook de andere wedstrijden: hardloopwedstrijden voor iedereen (ook als je op je handen loopt of blind bent), een soort blindenvoetbal,

tryciclewedstrijden op het veld en als klap op de vuurpijl een voetbalwedstrijd tussen het BEHOD-studententeam en een ander team. Voetbal is mateloos populair in Afrika en dat is hier met de wedstrijd ook te merken.



De spelregels van de meeste wedstrijden ontgaan ons voor een groot deel, maar dat geeft niet: we moedigen iedereen aan die meedoet.
Tussen de bedrijven door is er nog een toneelstuk dat gaat over de discriminatie van mensen met een beperking in Oeganda. De dag eindigt met prijsuitreikingen en wederom veel toespraken.

Wij willen een groepsfoto van alle sporters in hun shirts. Het kost wat moeite, maar dan willen ze zich wel komen opstellen. Allemaal op een rijtje… En wat we ook proberen, ze willen er nog een dubbele rij van maken, maar daar moeten we het mee doen.


Een bijzondere dag, dat is het! Want ondanks alle beperkingen maken de mensen er een geweldig feest van. Ze genieten van het sporten, van het met elkaar zijn.
Dank aan alle sponsoren voor de T-shirtjes: het is een feest om te zien dat zó veel mensen blij en trots in de shirtjes rondlopen: ‘If they can, we can!’


Meer foto's.

zaterdag 11 september 2010

Naar Oeganda

Het is niet de eerste vakantiebestemming die in je opkomt: Oeganda. Maar als een kind besluit dat ze daar acht maanden wil gaan wonen om er vrijwilligerswerk te doen, biedt dat natuurlijk wel een unieke kans om er heen te gaan.
Dus zijn we er al snel uit wat onze vakantiebestemming wordt voor 2010: Oeganda here we come!
Roosmarijn en Renate hebben dan al bedacht dat Merette vast niet zonder haar grote zus kan voor acht maanden (en grote zus niet zonder haar, maar dat wordt er niet bij verteld…) Alleen: vier weken Oeganda is voor Merette niet haalbaar. Daar hebben de dames het volgende op gevonden: Roos vliegt begin juli alleen naar Entebbe, wij komen drie weken later met Merette, Roos en Merette vliegen anderhalve week daarna terug en René en ik blijven dan nog een paar weken.
Dat betekent dat ik de tickets ga boeken bij het reisbureau, want via internet durf ik dit niet aan: als er ergens een stoel wordt weggekaapt valt het kaartenhuis in elkaar. We vliegen met KLM, wat betekent dat we elk 46 kilo bagage mee mogen nemen!
Als de tickets zijn geregeld kan Renate in Oeganda aan de slag. Roos kan bij haar logeren en voor ons boekt ze een hotel in de buurt van haar huis.

Inmiddels heeft ze een lijstje met computerspullen die er nodig zijn op BEHOD, het project waar ze werkt, om een aantal bijna middeleeuwse computers weer tot leven te brengen. Het lijstje staat op haar weblog en voor we het weten staat er tien kilo aan computerspullen in de kamer! Tim en Martijn gaan ook in juli naar Renate en zij nemen de computerspullen vast mee. Dat is fijn, want wij hebben inmiddels al zoveel plannen dat het nog krap gaat worden met onze 46 kilo…
Gelukkig heeft Roos al een heleboel drogisterijspullen meegenomen, dat hoeft bij ons niet meer mee.


Brillen zijn er nodig: veel brillen. Dus begin ik met verzamelen bij vrienden en kennissen. Ik neem contact op met Opening Eyes, onderdeel van de Healthy Athletes, een speciaal gezondheidsprogramma dat altijd actief is tijdens de Special Olympics en dat wordt ondersteund door de Lions Clubs. Tot mijn grote verrassing krijg ik vlak voor we weg gaan een grote boodschappentas vol met nieuwe brillen, waarbij ook nog eens duidelijk is vermeld wat de sterkte is.
Van Hans Anders in Arnhem krijg ik brillen en natuurlijk ook van onze eigen Optiek Colmschate. En niet te vergeten een hele doos uit Spijkenisse. De brillen alleen vullen een weekendtas!



Elk jaar wordt er in Jinja in juni een Sportgala georganiseerd voor mensen met een lichamelijke beperking. Speciaal ter ere van ons is deze dag verplaatst naar 23 juli. Dat vraagt om een leuke actie. Met behulp van vrienden, kennissen en de Deventer Sportploeg brengen we geld bij elkaar om speciale T-shirts te laten maken. Bij Goal Promotions kunnen we 150 shirts bestellen voor een mooie prijs en Via Design maakt een leuk ontwerp.



Een paar dagen voor we weg gaan halen we de shirts op. ‘Of we wel zeker weten dat we het allemaal meekrijgen? Want het is wel een grote doos...' Dat is een understatement, maar ik ben vast van plan om het allemaal mee te slepen naar Oeganda. We krijgen ook nog pennen, tassen en petjes mee als we de shirt komen ophalen!
En inmiddels is er ook al weer het nodige aan computerspullen gebracht.


Ik maak voor alle zekerheid een paar sponsorbrieven waarop staat dat alle shirts, brillen en computerspullen een donatie zijn voor BEHOD. Soms is het heel handig om eigen briefpapier te hebben en directeur/eigenaar te zijn van je eigen bedrijf.

De woonkamer ziet er uit of er een bom is ontploft, maar uiteindelijk lukt het om alles in de koffers en in de tassen te proppen.

Op Schiphol blijkt dat we keurig onder de 46 kilo per persoon zitten. Op het vliegveld in Entebbe regelen we onze visa en dan moeten we met alle bagage nog door de douane. De controle is streng vanwege de bomaanslagen op de avond van de WK-finale. Een struise douaniere vraagt wat ik allemaal bij me heb. ‘Zijn de T-shirts nieuw?’ vraagt ze. ‘Nee hoor, tweedehands’, verzeker ik haar. Ze wijst naar een bepaalde richting, maar ik heb geen idee wat ze bedoelt. Zou ik de shirts toch moeten laten zien? Want ze zijn wel echt heel erg nieuw…
Dan rennen Renate en Roos naar ons toe en ik vergeet de struise dame op slag. Eindelijk weer een knuffel van mijn oudste die we nu toch al bijna vijf maanden niet hebben gezien. We lopen met alle bagage naar buiten en er is niemand die nog met een vinger wijst naar de bagage.
Een uurtje later zitten we met een drankje in een guesthouse in Entebbe: eindelijk weer even met z’n vijven!